Szanowni Państwo!
Serdecznie zapraszamy na kwietniowe wykłady w ramach cyklu wykładów otwartych, Utracona i odzyskana? Poznański sposób na niepodległość: 1939-1956.
Wykłady w formie zdalnej odbywać się będą z pomocą platformy Zoom gdzie będą mogli Państwo bezpośrednio brać udział w wykładzie i dyskusji, ale również całość będziemy transmitować na naszym Facebooku.
Cykl wykładów pt. Utracona i odzyskana? Poznański sposób na niepodległość: 1939-1956 jest współfinansowany ze środków Miasta Poznania. Patronatów honorowych udzielili Marek Woźniak, Marszałek Województwa Wielkopolskiego, oraz Jacek Jaśkowiak, Prezydent Miasta Poznania.
Harmonogram wykładów
8 kwietnia 2021 r., godz. 18:00
dr Bogumił Rudawski (Instytut Zachodni im. Zygmunta Wojciechowskiego) wygłosi wykład pt. Zabrane, czyli o niemieckim Urzędzie Powierniczym.
Dane do udziału w spotkaniu:
Meeting ID: 831 4122 1620
Passcode: 473260
22 kwietnia 2021 r., godz. 18:00
mgr Aleksandra Pietrowicz (Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Poznaniu) wygłosi wykład pt. Na pierwszej linii frontu. Polskie Państwo Podziemne.
Dane do udziału w spotkaniu:
Meeting ID: 844 5506 6557
Passcode: 987783
Zapowiedź wykładów
Zabrane, czyli o niemieckim Urzędzie Powierniczym
Jednym w najważniejszych sposobów działań władz niemieckich w okupowanej Wielkopolsce była grabież mienia. Miała on charakter masowy i przybrała dwie zasadnicze formy – rabunku pozainstytucjonalnego oraz grabieży oficjalnej, ujętej w struktury organizacyjne i poddanej biurokratycznym procedurom. Jedną z większych instytucji dokonującej oficjalnych grabieży był Urząd Powierniczy w Poznaniu (Treuhandstelle Posen), będący terenową ekspozyturą Głównego Urzędu Powierniczego Wschód (HTO), który zapewnił sobie monopolistyczną rolę w rabunku polskiej własności pozarolnej. Odebrane Polakom i zajęte przez tę instytucję przedsiębiorstwa przemysłowe, placówki handlowe, warsztaty rzemieślnicze, nieruchomości miejskie, hotele, lokale gastronomiczne i inne obiekty były przekazywane Niemcom osiedlanym w Kraju Warty. Uwłaszczanie kolonistów niemieckich na zrabowanym majątku miało zapewnić nowy i trwały fundament niemieckiego panowania na Wschodzie.
Bogumił Rudawski – pracownikiem Instytutu Zachodniego w Poznaniu, historykiem w zakresie badań na okupacją niemiecką w Polsce i II wojną światową. Absolwent UAM, na tej uczelni uzyskał doktorat. W Instytucie Zachodnim odpowiada za Archiwum II Wojny Światowej. W swym dorobku posiada monografię Grabież mienia w Kraju Warty 1939-1945. Działalność Urzędu Powierniczego w Poznaniu (2018). Jest też współautorem książki o obozie pracy przymusowej dla Żydów w Nekli (Gemeinschaft der DAF Nr 22. Obóz pracy przymusowej dla Żydów w Nekli w latach 1942–1943) oraz współredaktorem wspomnień Karola Mariana Pospieszalskiego pt. To wszystko przeżyłem… Wspomnienia (2019). Obecnie przygotowuje do druku edycję źródeł dotyczących Wyższego Sądu Krajowego w Poznaniu (1939–1945).
Na pierwszej linii frontu. Polskie Państwo Podziemne
Polskie Państwo Podziemne w latach II wojny światowej tworzyły struktury prawno-państwowe, organizacyjne i obywatelskie, które miały zapewnić konstytucyjną ciągłość państwa polskiego na jego terytorium. Najważniejszymi organami PPP były: Delegatura Rządu i Krajowa Rada Ministrów, porozumienie głównych stronnictw politycznych stanowiące quasi parlament oraz siły zbrojne, noszące od 1942 r. nazwę Armia Krajowa. Na terenie okupowanej Wielkopolski, bezpośrednio wcielonej do III Rzeszy w ramach Okręgu Kraj Warty, warunki funkcjonowania PPP były szczególnie trudne. Kraj Warty stał się bowiem poligonem narodowego socjalizmu, okręgiem wzorcowym. Miał też być szybko i w pełni zgermanizowany. Okupant prowadził tu brutalną politykę bezpośredniej i pośredniej eksterminacji ludności niegermańskiej oraz ścisłej inwigilacji. Polacy toczyli walkę wprost o biologiczne przetrwanie. Dlatego już w latach wojny ten teren bywał określany mianem „pierwszej linii frontu”. Tym bardziej rażąca jest niewiedza o działaniu PPP w Wielkopolsce, niedocenianie czy wręcz pomijanie wkładu konspiracji wielkopolskiej w walkę Polaków z okupantami w latach II wojny światowej.
Aleksandra Pietrowicz – historyk, zajmuje się dziejami okupacji niemieckiej 1939–1945 na terenie Wielkopolski oraz udziałem Wielkopolan w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego, autorka licznych opracowań w tym zakresie. Wydawczyni i współwydawczyni edycji źródłowych: „Ojczyzna” 1939 –1945. Dokumenty, wspomnienia, publicystyka; Raporty z ziem wcielonych do III Rzeszy (1942–1944); Polskie Państwo Podziemne w Wielkopolsce (wrzesień 1939 – lipiec 1945). Współredaktorka prac zbiorowych, m.in. Konspiracja antykomunistyczna i podziemie zbrojne w Wielkopolsce w latach 1945–1956; Zmagania ze społeczeństwem : aparat bezpieczeństwa wobec Wielkopolan w latach 1945 –1956.
